අප උපන් පසු, ජීවත්වීමේ දී විවිධ වයස්වලදී, විවිධ අවස්ථාවල, විවිධ පුද්ගලයන් අපට හමුවෙති. බිරිඳ හෝ ස්වාමියා, දරුවන්, මිතුරු මිතුරියන් ආදීන් ඒ අතර වෙති. එහෙත් අම්මා අපට හමුවූයේ උපත සමගිනි. උපතේ දී හමුවන මව නොසිටි කල අපගේ ජීවිතය ගොඩනොනැගේ
“දිවිනනාහං භික්‍ඛවෙ න සුප්පතිකාරං වදාමි, කතමෙසං ද්විනනං මාතුච්ච පිතුච්ච. එකෙන භික්‍ඛවෙ අංසෙන මාතරං පරිහරෙය්‍ය. එකෙන අංසෙන පිතරං, පරිහරෙය්‍ය වස්සතායුකො වස්සසෙතජීවී. සො ච නෙසං උච්ඡාදන පරිමදදනනහාපන සම්බාහනෙන, තෙපි තෙත්‍ථව මුත්තකරීසං චජෙය්‍යුං නෙÀවව භික්‍ඛවෙ මාතාපිතුනනං කතං වා හොති, පටිකතං වා.”
අංගුත්තර නිකායේ දුක නිපාතයට අයත් සමචිත්ත වර්ගයේ දැක්වෙන ගාථාවක් මෙහි මාතෘකා ගාථාව ලෙස ඉදිරිපත් කෙරේ. මෙම සූත්‍රය ලොව්තුරා අමාමෑණී බුදුරජාණන් වහන්සේ මව, පියා යන උත්තරීතර චරිතද්වයය පිළිබඳව දේශනා කළ ඉතා වටිනා කරුණු ඇතුළත් සූත්‍රයක් වේ. අපි හැම මවකගේ දරුවෝ වෙමු. ඒ හෙයින් දරුවන් ලෙස විශේෂයෙන් අප අපගේ මව පිළිබඳව කෙසේ කල්පනා කළ යුතු ද යන කාරණාව පිළිබඳව මෙහිදී වැඩි අවධානයකින් සාකච්ඡා කෙරේ. එය වත්මන් දරු පරපුරට ඉතාමත් වටිනා කාරණාවක් වනු ඇත. බුදුන් වහන්සේ මව්පිය ගුණ මාතෘකා කළ ඉහත සඳහන් ගාථාවන්හි අර්ථය මෙසේ ය.
“ද්විනනාහං භික්‍ඛවෙ න සුප්පතිකාරං වදාමි, - මහණෙනි අපට මෙලොවදී සැලකිලි කොට අවසන් කළ නොහැකි දෙදෙනෙකි.
කතමෙසං දවිනනං මාතුච්ච පිතුච්ච – ඒ කවුද? මව සහ පියා යන දෙපළය.
එකෙන භික්‍ඛවෙ අංසෙන මාතරං පරිහරෙය්‍ය - මහණෙනි එක අංශයකින් (උරකින්) අම්මා තබාගෙන,
එකෙන අංසෙන පිතරං, පරිහරෙය්‍ය - අනික් උරහිසේ තාත්තා තබාගෙන,
වස්සසතායුකො වස්සසත ජීවී. සො ච නෙසං උච්ඡාදන පරිමද්දනනහාපන - සමබාහනෙන, තෙපි තෙත්‍ථව මුත්තකරීසං චජෙය්‍යුං නෙÀවව භික්‍ඛවෙ මාතාපිතුනනං කතං වා හොති, පටිකතං වා.” ශත වර්ෂයක් පුරා කවමින්, නාවමින්, පිරිමදිමින්,දෙවුරේ තබාගෙන සැලකුවද දෙමාපියන් අපට කළ සේවයට ප්‍රති සේවයක් කිරීමට හෝ ඔවුනට ණය ගෙවා නිම කිරීමට හෝ අපට හැකියාවක් නොමැත, යනු එහි අරුතය.
ඒ තරම් උසස් ලෙස ජිනේන්ද්‍රයන් වහන්සේ මව්පිය ගුණ වණමින් මව්පිය සත්කාරය අමිල සංග්‍රහයක් ලෙස පැහැදිලි කර ඇත.
මවට සැලකීම පිළිබඳව බුද්ධ චරිතයේ බොහෝ අවස්ථා අපට හමුවේ. බෝසත් චරිතය තුළ හා බුද්ධත්වයෙන් පසු කාලවකවානුව තුළ මවට අපරිමිත ගෞරවයක් බුදුන් වහන්සේ දැන් වූ සේක. ආනන්තර්ය කර්ම පිළිබඳ කථා කිරීමේ දී අප කව්රුත් දන්නා පංචානන්තරීය කර්ම අතර මව්පිය ඝාතනය නොවෙනස්වන අනිවාර්යයෙන් අයහපත් ඵල ලබාදෙන අකුසලයක් ලෙස බුදුන් වහන්සේ දැක්වූ සේක. මව මැරීම, පියා මැරීම, රහතුන් මැරීම, සංඝභේදය, බුදුන්ගේ ශරීරයේ ලේ සෙලවීම පංචානන්තරීය කර්ම බව අපි දනිමු. ඉන් මව මැරීම ඊළඟ භවය හෙවත්, අනතුරු භවය තුළ අනිවාර්යයෙන් අයහපත් ප්‍රතිඵල ලබාදෙන, දුගතියට පමුණුවන, අකුසලයකි.
අංගුත්තර නිකායේ ඇතුළත් තවත් සූත්‍රයක පැහැදිලි කෙරෙන පරිදි, සැලකිලි දක්වා පිං රැස්කළ හැකි, නොසලකා පව් රැස් කළ හැකි සිව්දෙනෙකි. එනම්, මව, පියා, ලොව්තුරා බුදුන් හා තථාගත ශ්‍රාවකයා එම සිව්දෙනා වෙති. බුද්ධ ධර්මය පරිශීලනයේ දී බුදුන් වහන්සේ මවට සැලකීම පිළිබඳ විශාල අවධානයක් යොමුකර ඇති බව පෙනේ.
මවට සැලකීම පිළිබඳව විශේෂ ඉගැන්වීමක් බුදුදහමේ අන්තර්ගතව ඇත්තේ ඇයි?
මෙම කාරණය ඉතා විශාල වැදගත්කමක් සහිත වන අතර අද කතිකාවට ලක්විය යුතු කාරණයකි. අප උපන් පසු, ජීවත්වීමේ දී විවිධ වයස්වලදී, විවිධ අවස්ථාවල, විවිධ පුද්ගලයන් අපට හමුවෙති. බිරිඳ හෝ ස්වාමියා, දරුවන්, මිතුරු මිතුරියන් ආදීන් ඒ අතර වෙති. එහෙත් අම්මා අපට හමුවූයේ උපත සමගිනි. උපතේ දී හමුවන මව නොසිටි කල අපගේ ජීවිතය ගොඩනොනැගේ අම්මා දසමසක් ඇයගේ කුස තුළ අප තබාගෙන බොහෝ කරදර දුක් පීඩා විඳ අප රැකගන්නීය. විද්‍යානුකූලව දරුවෙක් කුස තුළ දසමසක් නොසිටින බැව් ප්‍රකාශ වූවත් දින 28 1/2 ක් ලෙස ගැනෙන සිංහල මාස ක්‍රමයට අනුව දසමස නිවැරදි බව කිවයුතු ය.
මව දරුවා පෝෂණය කරන්නීය. දරුවෙක් මෙලොවට බිහිවූ පසු, තම ශරීරයෙන් ගලන කිරෙන් තවකෙක්ව පෝෂණය කරන්නේ කව්ද? ඒ මව පමණි. තම ශරීර කොටස්වලින් තවෙකෙක්ව පෝෂණය කරන වෙනත් අයෙක් අපට මෙලොවදී හමුනොවේ. දරුවා කෙරෙහි ඇතිවන සෙනෙහසට, ආදරය ඇයගේ රතු ලේ සුදු කිරි බවට පරිවර්තනය වේ.
එදා බුදුන් වෙත පැවිද්ද ඉල්ලා පැමිණි කාන්තාවන්ගේ විමුක්තිදායිකාව ලෙස සැලෙකන මහා ප්‍රජාපතියට, පැවිද්ද දීම බුදුන් ප්‍රතික්‍ෂේප කළ කල්හි ආනන්ද හිමි මෙසේ පැවසූ බව සඳහන් වේ.
“ස්වාමීනි, මේ ඔබවහන්සේගේ අම්මා, ඔබවහන්සේට කිරිදුන් මව.”
“ආපාදිකා පෝසිකා භගවන්තං ජනෙතතියා කාලංකතෙ ථඤ්ඤං පායෙසි”
ඔබ වහන්සේගේ මව් නැති කල, ඔබවහන්සේ නැලෙව්වේ, ඔබවහන්සේගේ අතපය හැඩකළේ, ඔබ වහන්සේ හදා බලා ගත්තේ ඇයයි. ඒ හෙයින් ඇයට සලකා ස්ත්‍රීන්ට භික්‍ෂුත්වය ලබාදෙන මෙන් ඉල්ලා සිටියේ ය. එතෙක් උන්වහන්සේ ස්ත්‍රීන්ට පැවිද්ද දීම නුසුදුසු යයි තදින් සිටි මුත් ආනන්ද හිමිගේ ප්‍රකාශයෙන් පසු, මව්ගුණ පිළිබඳව බාහිරයෙන් පැමිණ කරුණු කාරණා සලකා ස්ත්‍රීන්ට පැවිද්ද දීමට තීරණය කළ සේක.
මෙම අවස්ථාව ඉතා වැදගත් වේ. ඒ කුමක් හෙයින්ද? බුදුන් වහන්සේ භික්‍ෂුණී ශාසනය පිහිටුවීමට තීරණය කළේ මවට සැලකීමේ අරමුණක් ලෙසින් වීම හේතුවෙනි.
එමෙන්ම ත්‍රිපිටකයේ සූත්‍ර විනය අභිධර්ම යනුවෙන් පිටක තුනක් බව ඔබ දනී. ඉන් විනය හා සූත්‍ර පිටක භික්‍ෂූන් හා සමාජයේ ලෝක ව්‍යවහාරය ඇසුරුකොට කරන ලද දේශනාවලින් සමන්විත වේ. එහෙත් උන්වහන්සේ අභිධර්මය දේශනා කරන ලද්දේ මාතෘදිව්‍ය රාජයාණන් ප්‍රධාන පිරිස අරඹයාය. ඒ අනුව ත්‍රිපිටකයෙන් එක් පිටකයක් අම්මා වෙනුවෙන් වෙන්කිරීම තුළ බුද්ධ දේශනාවේ 1/3 ක් මවට සැලකීමක් ලෙස දේශනා කර ඇති බව පැහැදිලි ය.
මවකගේ සෙනෙහස පිළිබඳව කිසිවෙක්ට සීමා පැනවිය නොහැකි අතර, එම සෙනෙහස තවත් කිසිම සෙනෙහසකට සමාන ද කළ නොහැකිය. “ආදරය කරන කල ඇය මට මවක් මෙනැයි තරුණයෝ ස්ත්‍රීන් පිළිබඳව ප්‍රකාශ කර සිටින අවස්ථා ඇත. එහෙත් මවක් ලෙස හිතන්නට තවත් මවකට විනා වෙනත් කිසිවෙක් සමත් නොවේ. එම ගුණය මවටම අයත් ගුණයකි. මෙයට ඉතා හොඳ නිදසුනක් කලන්දක ජාතකයේ දැක්වේ. එදා ලෙහෙනි පැටියා මහමුහුදට ගසාගෙන ගියකල්හි ලෙහෙනියට තම පැටියා වෙනුවෙන් කිරීමට කිසිවක් නොවීය. එහෙත් ඇය තම වල්ගයෙන් පොඟවා මහමුහුද ඉසින්නට උත්සාහ කළා ය. කළ නොහැකි කාර්යයක් වූවද, ඇය ගත් උත්සාහයේ ප්‍රබල ශක්තිය හේතුවෙන් ලෙහෙනියට පැටියා නැවත ලැබිණ. මවකගේ ශක්තියේ අදිටනක ගැඹුරුබව, ප්‍රබල බව ඉන් මොනවට පැහැදිලි වේ.
පැරැණි සමාජය තුළ දරුවෙක් සකස්කිරීමේ දී ඉතාමත් අර්ථ සම්පන්න අයුරින්, ධර්මානුකූලව දමාපියන් ක්‍රියා කළ අතර, ඇතැම් විට දඬුවම් කිරීම ද යොදාගත්හ. හැඳි නොගා හදන කිරිහොද්ද කැටි ගැසී නරක්වන්නා සේ, හොඳින් හෝ තදින් නිසි ලෙස සකස් නොවන දරුවා විනාශයට පත්වෙයි. දරුවන්ට සැප සම්පත් ලබාදීම පමණක් නොව ජීවිතය තේරුම් ගැන්වීම ද කළයුතු වේ.
“ආදරය කරන කල ඇය මට මවක් මෙනැයි තරුණයෝ ස්ත්‍රීන් පිළිබඳව ප්‍රකාශ කර සිටින අවස්ථා ඇත. එහෙත් මවක් ලෙස හිතන්නට තවත් මවකට විනා වෙනත් කිසිවෙක් සමත් නොවේ. එම ගුණය මවටම අයත් ගුණයකි. මෙයට ඉතා හොඳ නිදසුනක් කලන්දක ජාතකයේ දැක්වේ. එදා ලෙහෙනි පැටියා මහමුහුදට ගසාගෙන ගියකල්හි ලෙහෙනියට තම පැටියා වෙනුවෙන් කිරීමට කිසිවක් නොවීය. එහෙත් ඇය තම වල්ගයෙන් පොඟවා මහමුහුද ඉසින්නට උත්සාහ කළා ය. කළ නොහැකි කාර්යයක් වූවද, ඇය ගත් උත්සාහයේ ප්‍රබල ශක්තිය හේතුවෙන් ලෙහෙනියට පැටියා නැවත ලැබිණ. මවකගේ ශක්තියේ අදිටනක ගැඹුරුබව, ප්‍රබල බව ඉන් මොනවට පැහැදිලි වේ.
මවක් යනු තම දරුවන්ගේ පෝෂණය වෙනුවෙන් අවස්ථානුකූලව කිසිදිනෙක තමා නොකිරීමට අදහස් කරන, ක්‍රියා වුවද කිරීමට තරම් පෙළඹෙන්නියකි. තම ආත්මාභිමානය පසෙකලා සෙස්සන් ඉදිරියේ යදිමින්, හඬමින්, හිඟාකමින්, තම දරුවන් පෝෂණය කරන මව්වරු අපට සමාජය තුළ හමුවේ.
සමහර දෙමාපියන් තරමක් රළු බව අපි දනිමු. ‘අපේ අම්මා සැරයි. ඇයගේ අවවාද සැර වැඩියි’ ආදී වශයෙන් ප්‍රකාශ කරන දරුවෝ සිටිති. එහෙත් මව්පියෝ දැඩිවන්නේ සිය දරුවන් සකස් කර ගැනීමට විනා සිය ආධිපත්‍යය පැතිරවීම උදෙසා නොවන බව දරුවන් දෙමාපියන් වූ දින තේරුම් ගනියි.
අද සමහරු බටහිරින් ලැබෙන අනවශ්‍ය චර්යාවන් කරපින්නා ගනිමින්, ඇතැම් කාරණා වරදවා අර්ථකථනය කරති. දෙමාපියන්ට දෙවියන් සේ සැලකිය යුතු වේ. දරුවන් සකස් කරන ක්‍රියාවලියේ දී දෙමාපියන්ගේ මෘදු බව මෙන්ම තද බවද (සෘජු බවද) අත්‍යවශ්‍ය කාරණා වේ. මෘදු බව මෙන්ම සෘජු බවද රජෙක්ට තිබිය යුතු බව දසරාජ ධර්මයේ දී පැහැදිලි කෙරේ.
බුදුරදුන් සිඟාලෝවාද සූත්‍රයේ දී දෙමාපියන් දරුවන් කෙරෙහි කටයුතු කළයුතු ආකාරය මෙසේ පෙන්වා දී ඇත.
“පාපා නිවාරෙන්ති” – පවින් වැළකිය යුතු ය.
“කල්‍යාණෙ නිවෙසන්ති”
යහපතෙහි යෙදවිය යුතුය.
“සික්‍ඛාපෙන්ති”
සකසා නිවැරදිව ශිල්ප ලබාදිය යුතු ය.
“පතිරූපෙන දාරෙන සංයොජෙනති”
සුදුසු කල ආවාහ විවාහ කරදිය යුතුය.
“සමයෙ දායජ්ජං නිය්‍යාදෙන්ති”
සුදුසු කල දායාද පවරා දිය යුතු ය.
දෙමාපියන් දරුවන් සකස්කළ යුත්තේ ඔවුන් පවින් මුදවා, යහපතෙහි යොදවා, සුදුසු ශිල්පය ලබාදීමෙනි. පැරැණි සංස්කෘත පඬිවරයෙක් මෙසේ ප්‍රකාශ කර ඇත.
“මාතා ශාස්තෘඞ - පිතා වෛරී යෙන බාලො න පාටිතං”
යම් මවෙක්, පියෙක් සිය දරුවන්ට නිසි අධ්‍යාපනය ලබා නොදුනහොත් ඒ මව සැතිරියෙකි. පියා වෛරකාරයෙකි.
යම්කිසි මවෙක් පියෙක් දරුවන්ට අධ්‍යාපනය ලබානොදුන් කල්හි දරුවන් නොහික්ම වූ කල්හි, දරුවන් කෙරෙහි නිවැරදිව කටයුතු නොකළ කල්හි, එම මව හැතිරියෙක් ලෙසත් පියා වෛරකාරයෙක් ලෙසත් ලෝකය සලකයි. එවන් තත්ත්වයක් තුළ තම ජීවිතය අභාග්‍යයට බඳුන් කරගත් දරුවන් අපට සමාජයේ දී හමුවෙති.
මහද්ධන සිටුතුමාගේ කථාව මෙයට කදිම නිදසුනකි. අසූකෝටියක් ධනය තිබූ මහද්ධන සිටු දෙපළට එක් දිනයක් වූ අතර, ඇයට අධ්‍යාපනය ලබා නොදී, නැටුම්, ගැයුම් වැනි වින්දනය ලබන ශිල්ප ඉගැන්වූහ. එම ශිල්ප නොවටින බව ඉන් ප්‍රකාශ නොවන අතර, නුවණ අරභයා ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයද ලැබිය යුත්තක් බව අවධාරණය කරමි. නිසි වයසේ දී ආවාහයක් කරදීම පිණිස සොයා බැලීමේ දී තවත් අසූකොටියක් ධනය හිමි තරුණයෙක් හමුවිය. ඔහුද විනෝදය ලැබීමේ ක්‍රම විනා වෙනත් ශිල්පයක් නොදත්තේ ය.
එම විවාහයෙන් එකසියහැට කෝටියක් ධනය එක්වූවත්, ධනය විනාශ කිරීමට විනා ධනය රැස්කිරීම නොදැන සිටි තරුණ යුවළ ධන භංගත්වයට පැමිණ අවසානයේ පොල්කට්ටක් ගෙන නගරයේ වීථිපුරා ඇවිද ඉතා දුකසේ ජීවත් වූ බව සඳහන් වේ. ඒ හෙයින් දෙමාපියන් තම දරුවන්ට ධනය ලබාදෙන්නා සේම ගුණධර්ම පුහුණු කළ යුතු අතර, ධන පරිභෝජනය ඉගැන්විය යුතු ය.
අද සමාජය තුළ අප අත්දකින තවත් වැරදි ක්‍රියාවලියක් ඇත. එනම් දෙමාපියන් අනවශ්‍ය ප්‍රතිරූපවලට රැවටී තමන් විශ්වාස කරන එම වැරදි ප්‍රතිරූප සඳහා වැරදි වටිනාකම් ලබාදී දරුවන් ඒ සඳහා යොමුකරමින් දරුවන් වනසති. අර්ථ නාගරික පරිසරය තුළ මේ තත්ත්වය බහුල ලෙස ප්‍රදර්ශනය වේ.
විශේෂයෙන් දෙමාපියන් දරුවන් ඉංගී‍්‍රසි අධ්‍යාපනයට යොමුකිරීම තුළ ඔවුන් ඉහළ පෙලැන්තියේ යන මිථ්‍යා අදහසකින් කටයුතු කරති. මිනිසෙක් ඉහළ වන්නේත් පහළ වන්නේත් ඔවුහු කරන කියන දෑ තුළිනි. එම පිරිස ගුරුවරුන්ට විවිධ බලපෑම් කරමින් දරුවන් සකස්කිරීමේ ක්‍රියාවලියට බාධා පමුණුවති.
පැරණි සමාජය තුළ දරුවෙක් සකස්කිරීමේ දී ඉතාමත් අර්ථ සම්පන්න අයුරින්, ධර්මානුකූලව දෙමාපියන් ක්‍රියා කළ අතර, ඇතැම් විට දඬුවම් කිරීමද යොදාගත්හ. හැඳි නොගා හදන කිරිහොද්ද කැටි ගැසී නරක්වන්නා සේ, හොඳින් හෝ තදින් නිසි ලෙස සකස් නොවන දරුවා විනාශයට පත්වෙයි. දරුවන්ට සැප සම්පත් ලබාදීම පමණක් නොව ජීවිතය තේරුම් ගැන්වීමද කළයුතු වේ. එක් පැරණි සංස්කෘත පඬිවරයෙක් මෙසේ පවසා ඇත.
“පංච වර්ෂානි ලාලයේත්
දශ වර්ෂානි තාඩයේත්
ආගතෙ ෂෝඩශේ වර්ෂෙ
පුත්‍රං මිත්‍ර වදාචරේ”
“පංච වර්ෂානි ලාලයේත්” – දරුවන් වසර පහක් හොඳින් සුරතල් කර ආදරයෙන් බලාගත යුතුය.
“දශ වර්ෂානි තාඩයේත්” – වසර දහයක් ගතවන තෙක් ආදරය වෙනස් කොට නොගෙන හොඳින් හෝ දඬුවම් කරමින් හෝ දරුවන් සකස් කළ යුතු ය.
“ආගතෙ ෂෝඩශේ වර්ෂෙ – පුත්‍රං මිත්‍ර වදාචරේ” වසර දහසය වන විට පුතුන්ට මිතුරන් සේ දෙමාපියන් හැසිරිය යුතු ය.
දරුවන් සැකසීමේ දී හුදෙක් ආහාර ලබාදීමෙන්, දැනුම ලබාදීමෙන් පමණක් නොසෑහිය යුතු බව දෙමාපියන් සිහිකට යුතුවේ. අප දරුවා සකස් කර ඉදිරිපත් කරන්නේ ලෝකයට හෙවත් සමාජයටය. දෙමාපියන් දරුවන්ට අවවාද අනුශාසනා සිදු කරනුයේ දරු සෙනෙහස නිසා බැවින් දෙමාපියන්ගේ රළු ගති ඉවසීමට දරුවන් පුරුදු විය යුතු ය.
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ
ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය
ආචාර්ය මැදගොඩ අභයතිස්ස හිමි
0 Comments